Περιγραφή, η ιδεά, οι στόχοι, τα παραδοτέα.

ΕΡΓΟ: «Καταγραφή και αξιολόγηση του γενετικού υλικού των απειλούμενων τοπικών ειδών και ποικιλιών»

Αντικείμενο και στόχοι:

To αντικείμενο της πρότασης αφορά την έρευνα, καταγραφή και αξιολόγηση ντόπιων ποικιλιών κηπευτικών και δενδρωδών καλλιεργειών. Σκοπός της πράξης είναι η διάσωση των απειλούμενων αξιόλογων ειδών και ποικιλιών. Η διάσωση αυτή, πέρα από την οικολογική της διάσταση, θα οδηγήσει στη δημιουργία μιας  εξειδικευμένης κατά περιοχές  γεωργία, όπου τα προϊόντα της θα εμπλουτίσουν το καλάθι των τοπικών προϊόντων της Ηπείρου με αποτέλεσμα την βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και την αύξηση του γεωργικού εισοδήματος.

Στην ιδέα αυτή οδήγησαν τα παρακάτω:

1. Το αναπτυξιακό όραμα  της Περιφέρειας Ηπείρου, όπως αποτυπώνεται στο Επιχειρησιακό Σχέδιο «Καλάθι Αγροτικών Προϊόντων Περιφέρειας Ηπείρου», όπου στο εδάφιο 7.10 με τίτλο «Γενικές Προτάσεις για την Φυτική Παραγωγή» τονίζεται η ανάγκη για «έρευνα και διατήρηση του γενετικού υλικού και in situ καλλιέργεια των απειλούμενων τοπικών ειδών και ποικιλιών σε  συνεργασία  με  τα  ερευνητικά ιδρύματα, τα ΑΕΙ και ΤΕΙ.». Σε αυτό το κάλεσμα το ΤΕΙ Ηπείρου και το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων θεώρησαν χρέος τους να ανταποκριθούν. Εκτός από αυτό, συνέβαλαν και τα παρακάτω στην υποβολή της πρότασης:

2. Η πίστη στη δυνατότητα των παραδοσιακών ποικιλιών και ειδών. Η είσοδος στην ελληνική γεωργία ξένων καλλιεργειών, που προωθείται από ορισμένους «ειδικούς» με αμφίβολη προσαρμογή στον τόπο μας και πολύ περισσότερο με αμφίβολη τη διάθεση των παραγομένων προϊόντων, πρέπει επιτέλους να αντιμετωπιστεί με την κατάλληλη καθοδήγηση και με επιστημονικά τεκμηριωμένες εναλλακτικές προτάσεις.

3. Η διαμόρφωση ενός νέου μοντέλου αξιολόγησης της ποιότητας  των τροφίμων από τους καταναλωτές, όπου η ποιότητα επεκτείνεται και σε άλλες παραμέτρους πέραν των οργανοληπτικών χαρακτηριστικών. Οι παράμετροι αυτοί, είναι η βιολογική παραγωγή και η προστασία του περιβάλλοντος, η πολιτισμική αξία και η ηθική. Δηλαδή παράμετροι, που καλύπτουν πλήρως τα προϊόντα των ντόπιων ειδών και ποικιλιών.

Παραδοτέα της Πράξης

Τα παραδοτέα ανά Πακέτο Εργασίας της Πράξης είναι:

ΠΕ1. Έρευνα πεδίου – εντοπισμός και καταγραφή ειδών και ποικιλιών. Θα αναζητηθούν ποικιλίες κηπευτικών και καρποφόρων δένδρων σε όλη την περιοχή της Ηπείρου και θα καταγραφούν τα ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά τους (είτε από περιγραφές είτε με διαπιστώσεις επί τόπου), τα οποία θα δικαιολογούν την επιλογή τους για περαιτέρω αξιολόγηση. Η έρευνα χωρίζεται στα δενδρώδη είδη και τα κηπευτικά.

Παραδοτέα:

Π.1.1.: Μία (1) έκθεση καταγραφής των ποικιλιών, που παρουσιάζουν κατ’ αρχήν οικονομο-γεωτεχνικό ενδιαφέρον και ψηφιακή αποτύπωση αυτών στην περιοχή εντοπισμού τους. Η ψηφιακή αποτύπωση, όπως και η καταγραφή θα αναρτηθεί στο προβλεπόμενο στη συνέχεια ιστοχώρο.

ΠΕ 2. Αξιολόγηση – ταυτοποίηση των εντοπισμένων ποικιλιών.

Για κάθε ομάδα φυτών (δένδρα και κηπευτικά) θα γίνουν δύο (2) αναφορές - εκθέσεις αξιολόγησης αναλυτικά για κάθε εντοπισμένη ποικιλία: μία ενδιάμεση το φθινόπωρο του 2014 και μια τελική το καλοκαίρι του 2015 (Σύνολο 4 αξιολογήσεις). Η αξιολόγηση για τα δενδρώδη είδη θα γίνει onsitu ενώ για τα κηπευτικά σε υδροπονικές καλλιέργειες στο θερμοκήπιο του Τμήματος. Η αξιολόγησή τους σε θρεπτικά συστατικά και οργανοληπτικά χαρακτηριστικά θα γίνει από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Παράλληλα θα γίνονται οι απαραίτητες ενέργειες για τον έλεγχο της μοναδικότητας των επιλεγμένων ποικιλιών

Π.2.1. Έκθεση αξιολόγησης δενδρωδών ποικιλιών. Η φάση ξεκινά με τις κατάλληλες insitu γεωτεχνικές επεμβάσεις στα εντοπισμένα είδη, για την ανάδειξη των χαρακτηριστικών τους και συνεχίζεται με τις προβλεπόμενες αξιολογήσεις στο Παν. Ιωαννίνων.

Π.2.2. Έκθεση αξιολόγησης ποικιλιών κηπευτικών. Εδώ η αξιολόγηση γίνεται exsitu στα θερμοκήπια του Τμήματος σε ιδανικές συνθήκες καλλιέργειας και συνεχίζεται με τις προβλεπόμενες αξιολογήσεις στο Παν. Ιωαννίνων.

Π.2.3.Ταυτοποίηση ποικιλιών. Παράλληλα με τις δύο ενότητες εργασιών θα ξεκινήσει η προβλεπόμενη από το σχετικό πρωτόκολλο καταγραφή των χαρακτηριστικών των υπό μελέτη ποικιλιών για να ελεγχθεί η μοναδικότητά τους σε συνεργασία με τις αρμόδιες υπηρεσίες-ινστιτούτα του ΕΘΙΑΓΕ.

ΠΕ 3. Δράσεις ευαισθητοποίησης και διάχυσης

Για τη μεγιστοποίηση του αντίκτυπου των αποτελεσμάτων του παρόντος  και την ενημέρωση των φορέων χρηστών αλλά και του συνόλου των αγροτών. Προβλέπονται τα παρακάτω:

Παραδοτέα:

Π.3,1. Διεξαγωγή 2 ημερίδων. Θα γίνουν σε συνεργασία με τους φορείς χρήστες.

Π.3.2. Εκτύπωση 600 ενημερωτικών  φυλλαδίων, που θα αναφέρονται  στις εντοπισμένες ποικιλίες, τις εν δυνάμει περιοχές για insitu καλλιέργειες, δυνατότητες μεταποίησης τους και καλλιεργητικές τεχνικές. Επίσης θα αναφέρονται  τα ιδιαίτερα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά κάθε ποικιλίας.

Π.3.3. Δημιουργία ιστοχώρου ενημέρωσης, όπου αναφέρονται όλα τα παραπάνω, ενώ θα υπάρχει δυνατότητα επικοινωνίας με την επιστημονική ομάδα του ΤΕΙ.

Π.3.4. Δύο (2) ανακοινώσεις των αποτελεσμάτων σε επιστημονικό συνέδριο. Δύο (2) ανακοινώσεις των αποτελεσμάτων σε επιστημονικό συνέδριο

Π.3.5. Δύο (2) δημοσιεύσεις των αποτελεσμάτων σε  θεματικό περιοδικό. 

Π.3.6.Τελικό Παραδοτέο: Μία (1) Ολοκληρωμένη έκθεση για κάθε ποικιλία, που μελετήθηκε. Εκτός των πλεονεκτημάτων της, θα δίδονται οι δυνατότητές της, οι απαιτούμενες καλλιεργητικές τεχνικές και η δυνατότητα αναπαραγωγής και αξιοποίησης της, τόσο σαν καλλιεργούμενο είδος όσο και σαν γενετικό υλικό.